Cechowanie, a próby srebra i złota – symbole jakości i klasy biżuterii
16 września, 2019
Rodzaje zapięć kolczyków
27 września, 2019
Tworzysz biżuterię z metali szlachetnych i chcesz ją sprzedawać? Dlatego szukasz informacji na temat urzędu probierczego i zasad cechowania. Dobrze się składa, bo w tym artykule zdobędziesz niezbędną wiedzę o tym, kiedy trzeba zgłosić swoje wyroby do cechowania, a kiedy nie, o innych wymogach, by je sprzedawać na polskim rynku (co dotyczy także obrotu wyrobów), oraz o kontrolach probierczych – że nie trzeba się ich bać.
Co to jest probiernictwo?
Probiernictwo jest badaniem wyrobów z metali szlachetnych (w tym biżuterii), inaczej mówiąc przeprowadzanie badań wyrobów i oznaczenie wyrobów cechami probierczymi, służące określaniu zawartości metali szlachetnych. Czynią to urzędy probiercze zgodnie z przepisami ustawy z 1 kwietnia 2011 r. Prawo probiercze (tekst ujednolicony: Dz. U. z 2019 r., poz. 129).
Z probiernictwem są ściśle związane takie pojęcia jak: metale szlachetne i ich stopy, cechy probiercze, próby srebra czy próby złota oraz urzędy probiercze. Z nimi zaznajomisz się, czytając artykuł „Cechowanie a próby srebra i złota – symbole jakości i klasy biżuterii”.
W tym artykule poszerzamy temat urzędów i obowiązków probierczych.
Kiedy jest obowiązek zgłosić swoje wyroby do oznaczenia cechą probierczą?
Niżej opisane przepisy są aktualne na dzień 28 stycznia 2025 r.
Jeśli tworzysz gotową biżuterię lub inne wyroby zawierające metale szlachetne i chcesz je sprzedawać na terenie Polski, to masz obowiązek zgłosić do urzędowego ocechowania te produkty, w których wszystkie części wyrobu wykonane z metalu szlachetnego ważą łącznie:
- 5 g lub więcej dla stopów srebra,
- 1 g lub więcej dla stopów złota, platyny i palladu.
Możesz je zawieźć lub wysłać do dowolnie wybranego urzędu probierczego w kraju (gdzie się znajdują urzędy patrz niżej).
Uwaga! Przygotowując biżuterię do dostarczenia do urzędu, warto wcześniej zadzwonić i dopytać, jaką metodą będzie badana – by nie uległa zniszczeniu.
- Biżuterię w parach jak kolczyki urząd traktuje jako dwie sztuki – każdy waży i cechuje się osobno.
- Nie ma znaczenia, czy zgłaszasz wyroby przed złoceniem/rodowaniem, czy po.
Szczegółowe zasady zgłaszania wyrobów do ocechowania znajdziesz na stronie Okręgowego Urzędu Probierczego w Warszawie: „Badanie i oznaczanie wyrobów w urzędach”.
W przypadkach szczególnych i nietypowych wskazane jest skontaktować się bezpośrednio z najbliższym urzędem probierczym.
Na przykład w niektórych urzędach można zgłosić wyroby przed zakuciem kryształów czy kamieni, w innych trzeba te kamienie przynieść do wglądu, a w jeszcze innych produkty muszą być kompletne.
Zatem nie musisz zgłaszać swoich wyrobów, jeśli ich waga nie przekracza ww. norm. Cechowanie nie jest obowiązkowe również dla m. in. surowców i półproduktów jubilerskich, jednak niektórzy producenci umieszczają znak próby (np. „925”) na ogniwach łańcuszków, czy elementach modułowych jako informację, ale nie jest to równoznaczne z oficjalnym cechowaniem urzędowym.
W praktyce urzędy probiercze coraz częściej poddają produkty laserowej metodzie oznaczenia wyrobu, co pozwala zminimalizować ryzyko uszkodzenia delikatnych elementów biżuterii podczas sygnowania.
Czy trzeba nabijać znacznik próby metalu na biżuterię, która nie podlega cechowaniu?
Odpowiedź brzmi: nie ma obowiązku nabijać znacznika próby metalu (wyjaśnienie pojęcia próby i jej rodzajów znajdziesz w artykule „Cechowanie a próby srebra i złota – symbole jakości i klasy biżuterii”).
Kiedy sprzedajesz biżuterię, warto jednak samodzielnie oznaczyć swoje wyroby znakiem próby metalu szlachetnego, np. w przypadku srebra – próba 925– to cenna informacja dla klienta, a wiarygodność Twojej marki wzrasta. No i oczywiście musisz oznaczyć je imiennikiem. Co to jest imiennik? Czytaj dalej i obejrzyj film „Czy twórca biżuterii musi znakować cechą i próbą swoją biżuterię?”
Metale szlachetne mogą być w stanie czystym lub w stopach z innymi metalami. Są wysoce odporne chemicznie, czyli prawie nie korodują, bo w nikłym stopniu wchodzą w reakcje z innymi pierwiastkami. Cechują się dużą gęstością i topnieją w wysokich temperaturach. Mają gładką powierzchnię i połyskują, a złoto i srebro dodatkowo są kowalne i plastyczne. Z tego powodu metale szlachetne są tak chętnie wykorzystywane w jubilerstwie.
Warto tu dodać, że choć srebro jest metalem szlachetnym, wchodzi nieco w reakcje ze związkami siarki, znajdującymi się w zanieczyszczonym powietrzu i pocie, a wtedy z czasem pokrywa się nalotem, zmieniając barwę na żółtą, brązową lub czarną. Z tego powodu warto zadbać o srebrną biżuterię. Dowiedz się, jak ją pielęgnować, czytając artykuł „Jak dbać o srebrną biżuterię?”
Stopy metali szlachetnych a próby
W produkcji biżuterii raczej nie stosuje się metali szlachetnych w czystej postaci, ponieważ są one materiałami zbyt miękkimi, by tworzyć z nich wystarczająco trwałą biżuterię. Byłaby ona bardzo podatna na odkształcenia i zarysowania. Z tego powodu tworzy się ją ze stopów metali szlachetnych z domieszkami innych metali.
Firma 925CRAFT jako producent z ponad 38 – letnim doświadczeniem
produkuje półfabrykaty do biżuterii, których większość oznacza sygnaturą prób:
wyroby ze srebra – 925 i 999 oraz wyroby ze złota – 585 i 333.
Uwaga! Zanim zgłosisz swoje wyroby do oznaczenia w urzędzie probierczym – najpierw jednak musisz mieć zarejestrowaną działalność gospodarczą oraz zarejestrowany znak imienny (imiennik).
A co to jest znak imienny?
Znak imienny, inaczej imiennik to indywidualny znak rozpoznawczy, identyfikujący Cię jako wytwórcę biżuterii.
Tylko urzędy probiercze mają kompetencje, by prowadzić rejestr znaków imiennych.
1. Projekt swojego imiennika musisz zgłosić do rejestracji bezpośrednio do organu probierczego, właściwego według Twojej siedziby jako przedsiębiorcy (jeśli handlujesz swoimi wyrobami jubilerskimi i prowadzisz działalność gospodarczą) – czyli Okręgowego Urzędu Probierczego w Warszawie lub Krakowie (tylko te dwa urzędy rejestrują imienniki). Na stronach www okręgowych urzędów w Warszawie i Krakowie znajdziesz informacje o rejonizacji (patrz: Rejestr znaków imiennych)
- Nie musisz mieć imiennika (ale możesz), jeśli nie wprowadzasz na rynek swoich dzieł.
- Na stronach internetowych urzędów w Warszawie i Krakowie są druki: wniosek zgłoszenia znaku imiennego i informacje na temat rejestracji znaku imiennego. Opłata za rejestrację imiennika wynosi 180 zł z góry. Do wniosku wymagane jest dołączenie zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego.
-
Wniosek o rejestrację wraz z odbitką znaku imiennego i dokumentami możesz złożyć osobiście w urzędzie okręgowym lub zamiejscowym wraz z opłatą lub wysłać pocztą bezpośrednio do Wydziału Nadzoru OUP – Kraków lub OUP – Warszawa. Wnioski złożone z wydziałach zamiejscowych są przesyłane do właściwego okręgowego urzędu.
2. Każdy imiennik w rejestrze musi być inny – nie mogą się powtórzyć dwa takie same wzory. Dlatego dopiero po dokonanie wpisu znaku imiennego do rejestru i jego akceptacji możesz się nim posługiwać.
Imiennik na biżuterii można porównać do podpisu.Identyfikuje on wytwórcę wyrobu jubilerskiegolub podmiot zagraniczny wprowadzający biżuterię do obrotu.
Sygnowanie imiennikiem jest obowiązkowe dla wyrobów wymagających cechowania, a w przypadku wyrobów poniżej progów wagowych – dobrowolne, choć bardzo zalecane. Dlatego tak istotne jest oznaczanie znakiem imiennym wyrobów, a znak imienny i znacznik próby metalu jest także zabezpieczeniem dla Ciebie w razie kontroli z urzędu probierczego (o kontroli probierczej przeczytasz dalej).
3. Wraz z imiennikiem warto zaprojektować własny znak firmowy (zawierający w sobie znak imienny).
Gotową biżuterię 925CRAFT oraz marki GIORRE
sygnujemy znakiem imiennym
„MW*”.
Nasz znak imienny MW* jest zarejestrowany w urzędzie probierczym. Są to inicjały imienia i nazwiska wytwórcy biżuterii – Marii Wójcik. Znak firmowy GIORRE, zawierający w sobie imiennik MW*, nie wymaga żadnych weryfikacji ani rejestracji.
Polskie urzędy probiercze
Nad realizacją wymogów tego prawa czuwają dwa główne okręgowe urzędy oraz wydziały zamiejscowe, które im podlegają:
Okręgowy Urząd Probierczy Warszawa (W):
- Urząd Probierczy Białystok (A)
- Urząd Probierczy Bydgoszcz (B)
- Urząd Probierczy Gdańsk (G)
- Urząd Probierczy Łódź (Ł)
Okręgowy Urząd Probierczy Kraków (K):
- Urząd Probierczy Częstochowa (Z)
- Urząd Probierczy Chorzów (H)
- Urząd Probierczy Poznań (P)
- Urząd Probierczy Wrocław (V)
Oznaczenie literowe, znajdujące się przy urzędach to inicjał konkretnego urzędu, który cechuje zlecone mu wyroby biżuteryjne i ten inicjał widnieje na oznakowanym produkcie w obrębie znaku cechy (spójrz obok na grafikę cech).
Cechy probiercze w Polsce – oznaczenia graficzne
Od 7 maja 2012 r. w Polsce stosuje się nowe prawnie chronione znaki graficzne cech probierczych produktów wykonanych z 4 metali szlachetnych: palladu, platyny, złota i srebra.
Wzór cechy z próbą widniejący na produkcie upewni Cię,
z jakiej jakości i klasy kruszcu jest biżuteria,
którą kupujesz.
Oznaczenie wyrobów cechą jest również bardzo istotne dla klientów, którzy są uczuleni na niektóre metale szlachetne lub domieszki w stopie, np. nikiel. Próby srebra stosowane w jubilerstwie: próba 925 i próba 999 nie powinny uczulać, gdyż nie powinny zawierać niklu.
- Zgodnie z przepisami unijnymi (m.in. rozporządzenie REACH), stosowanie niklu w biżuterii jest mocno ograniczone (szczególnie w elementach mających długotrwały kontakt ze skórą).
- W praktyce jubilerskiej w Polsce nikiel jest zabroniony w ilościach powyżej określonego dopuszczalnego limitu uwalniania, a nie tylko niewskazany.
Ale na rynku jest wielu nieuczciwych wytwórców biżuterii, którzy dodają nikiel do stopu, aby łatwiej uzyskać połysk i nadal znakują swoje wyroby próbą 925.
Z naszych półfabrykatów do wyrobu biżuterii ze srebra bez dodatku niklu
stworzysz biżuterię, która nie uczuli Twoich klientów,
dzięki czemu unikniesz reklamacji,
a wiarygodność Twoich wyrobów i marki wzrośnie.
Jakie są opłaty za podstawowe czynności probiercze?
Ceny są ustawowo ustalone, takie same w każdym urzędzie. Cennik podstawowych czynności probierczych (za rok 2018, pod tabelą jest link do cennika w UP w Warszawie):
| Wpis Twojego znaku imiennego do rejestru | 180 zł | 180 zł |
| Jeśli zgłaszasz do badania nowo wytworzone wyroby niezależnie od metody badania (za każdy gram) |
Złoto, platyna, pallad 1,27 zł |
Srebro 0,12 zł |
| Jeśli zgłaszasz chęć oznaczenia biżuterii imiennikiem i sygnaturą próby (za każdy umieszczony znak): |
Metodą mechaniczną 0,70 zł |
Metodą laserową 1,20 zł |
| Jeśli chcesz oznaczyć cechą probierczą wyrób (za każdą oznaczoną sztukę biżuterii) | – | 1,20 zł |
Ceny pozostałych czynności probierczych znajdziesz na stronie OUP – Warszawa: „Cennik czynności probierczych”.
Kontrole probiercze
Jako wytwórca biżuterii albo podmiot wprowadzający ją do handlu na rynku polskim, jesteś obowiązany stosować się do polskiego prawa probierczego i możesz się spodziewać kontroli. Kontrola dotyczy też lombardów, komisów czy wystawców biżuterii z metali szlachetnych na stoiskach czy na różnych imprezach wystawienniczych jak targi.
Kontrole takie przeprowadzają urzędnicy na podstawie ustawy Prawo Probiercze oraz przepisów Prawa przedsiębiorców i innych, np. m. in. Kodeksu postępowania administracyjnego czy Kodeksu Cywilnego.
Nie musisz obawiać się kontroli probierczej, jeśli zastosujesz się do tych przepisów.
Uwaga! Organ kontroli powinien zawiadomić przedsiębiorcę o zamiarze wszczęcia kontroli (na podstawie Art. 48 ustawy Prawo przedsiębiorców).
Podsumujmy jakich obowiązków musisz dopełnić, by czuć się spokojnie:
-
Na każdym wyrobie, który wprowadzasz na rynek do obrotu musi widnieć Twój znak imienny.
-
Ocechowany (lub posiadający świadectwo badania) musi być każdy wyrób, który waży:
- 5 g lub więcej (srebro),
- 1 g lub więcej (złoto, platyna, pallad).
-
Do każdego sprzedawanego wyrobu musi być dołączona metka z informacją o próbie oraz o masie części wykonanych ze stopu metalu szlachetnego. W praktyce na polskim rynku najczęściej na metce podaje się także nazwę producenta / sprzedawcy, lub znak firmowy, by zapewnić przejrzystość w relacji z klientem. Wiele podmiotów dodaje także informację o zastosowanych kamieniach (jeśli występują) i ich parametrach, choć nie jest to bezwzględnie wymagane przez prawo probiercze, a raczej przez przepisy konsumenckie i dobre praktyki branżowe.
Jak się przygotować do kontroli i o jej przebiegu dowiesz się ze strony OUP w Warszawie: „Kontrole probiercze”.
Cechy probiercze tzw. „konwencyjne” oraz cechy wynikające z umów międzynarodowych
W niektórych państwach nie ma obowiązku cechowania biżuterii, bo nie jest to prawnie uregulowane. W Polsce, a także w Rosji, Ukrainie, Białorusi jest to obowiązkowe.
Wiele państw (szczególnie w obszarze Unii Europejskiej, w tym Polska) podpisało porozumienia i umowy, by ułatwić międzypaństwowy przepływ wyrobów z metali szlachetnych. Państwa te prowadzą także współpracę zagraniczną w tej dziedzinie.
Z tego powodu, by handlować biżuterią na terytorium Polski, wyroby jubilerskie muszą mieć polskie cechy probiercze, lub te wynikające z umów międzynarodowych. Jeśli chcesz poznać grafikę międzynarodowych cech, zajrzyj na stronę OUP – Warszawa: „Cechy konwencyjne”.
Jedną z takich umów jest „Konwencja o Kontroli i Cechowaniu Wyrobów z Metali Szlachetnych”. Jej przepisy upoważniają kraje, które podpisały Konwencję do posługiwania się wspólną cecha probierczą, która ma wzór wagi. Polska jest członkiem tej Konwencji od 2005 r.
Kolejne porozumienia dotyczą uznawania na terytorium RP cech probierczych, które dopuszczają do obrotu biżuterię w państwach członkowskich UE, w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Republice Turcji. Więcej informacji o tym znajdziesz na stronie urzędu w Warszawie: „Współpraca międzynarodowa”.
Uwaga! Biżuteria srebrna i złota cieszy się niezmiennie dużą popularnością. Nie umyka to uwadze fałszerzy. Na rynku jest wiele podróbek srebrnej biżuterii, a także półfabrykatów srebrnych, oznaczonych cyframi 925. Takie sygnowanie nie daje gwarancji jakości, tym bardziej, że nie ma obowiązku cechowania półfabrykatów z metali szlachetnych.
Stąd też należy zachować dużą ostrożność w wyborze sklepu czy hurtowni i kupować od zaufanych dostawców.
- Projektuj „lżejsze” – opłata za badanie naliczana jest za każdy gram (1,27 zł/g dla złota vs 0,12 zł/g dla srebra), więc ażurowe lub puste w środku formy realnie zmniejszają koszt usługi.
- Łącz dostawy – wysłanie jednej, większej paczki kurierem do urzędu (opcja „Przesyłki kurierskie”) obniża koszty logistyki i minimalizuje liczbę formularzy.
- Korzystaj z punktów probierczych – ocechowanie w autoryzowanych punktach (nie w głównych siedzibach) jest tańsze o 20 %.
- Sprzedawaj (lub kupuj) starsze wyroby – rzeczy już ocechowane między 1921 a 2012 r. nie muszą być przecechowywane przed wprowadzeniem do obrotu, więc odpadają nowe opłaty.
- Wykorzystaj limity wagowe – projekty ze srebra < 5 g lub złota < 1 g nie wymagają badania, więc omijasz całe opłaty probiercze.
Tworzysz piękną biżuterię i zależy Ci na tym, by mieć pewność, że półprodukty do wyrobu biżuterii są „pewne”...?
…właśnie dlatego jako polski producent z ponad 38 – letnim doświadczeniem,
hurtownia półfabrykatów do wyrobu biżuterii oraz sklep internetowy
dbamy o Twoje zadowolenie, oferując elementy i gotowe wyroby
z najwyższych prób srebra 925 i 999 oraz złota 585 i 333.
Chcesz wiedzieć więcej?
-
Grawerowanie biżuterii - zrealizuje indywidualne projekty jubilerskie
- Biżuteria sportowa - dowiedz się jak tworzyć biżuterię dla osób aktywnych
-
Spinel czarny - odkryj jego właściwości i zastosowanie
Co oznacza jeśli na złotym wyrobie jest tylko 585 nabite bez innych znaków.
Witamy serdecznie, znacznik 585 prawdopodobnie jest dowodem na to, iż wyrób jest wykonany ze złota próby 585, pozdrawiamy!